Abstract werk bestaat niet
Door Rob Schoonen

 

Duo tentoonstelling Eindhovense kunstenaars
Liesbeth Bijkerk en Paul Isphording in Podium DAK in Geldrop

 

Het verhaal is inmiddels tamelijk bekend, maar moet nu weer eventjes opgehaald: Midden vorige eeuw werd voor een sociologisch onderzoek een man uit het binnenland van Papoea Nieuw-Guinea opgepikt, met een vliegtuig vervoerd naar New York en midden in Manhattan gedropt.
Opdracht: kijk een middag rond. Na die middag werd de man gevraagd wat hem het meest was opgevallen. Je zou denken dat hij de massa wolkenkrabbers of de mensenmassa zou noemen, maar hij gaf simpelweg te kennen: “dat iemand zóveel bananen tegelijkertijd kan vervoeren.” De man uit Papoea Nieuw-Guinea had iemand met een handkar vol bananen zien lopen, en dat maakte diepe indruk. De boodschap van het onderzoek? Dat vrijwel iedereen (alleen) ziet wat hij kent; men amper iets waarneemt wat men niet kent.

 

En dus is het maken van abstracte kunst iets heikels, want de maker mag dan vanuit een bepaald idee of gevoel iets opzetten, het is maar zeer de vraag of dat idee wordt begrepen door de beschouwer. Wat dat betreft hebben kunstenaars met een figuratief handschrift het een stuk makkelijker. De boom, het huis, de mens, de zon of het stilleven; die onderwerpen worden – zelfs al is een en ander vervormd – door iedereen begrepen. Kunstenaars als Liesbeth Bijkerk en Paul Isphording hebben wat meer drempels te nemen, want zij maken abstract werk. De twee Eindhovense kunstenaars hebben de ruimte in Geldrop zo ‘droog’ mogelijk benut. Ze hebben ervoor gekozen om hun werk als ‘groep’ te presenteren, niet door elkaar. Dat is logisch, maar aan de andere kant wel jammer. Vanwege hun verschillende handschriften had een mengeling van de doeken spannend kunnen uitpakken. Nu is het een keurige aaneenschakeling van werk. Dat is op zich wel prettig, maar knetteren doet het niet en je kunt je afvragen waarom de twee samen exposeren als het maken van vergelijkingen je vrijwel onmogelijk is gemaakt.

 

Bijkerk heeft in een apart zaaltje van Podium DAK wat kleinere werken opgehangen en dat is een mooi geheel. De schilderijtjes zijn deels autonoom geschilderd en deels geknipt uit grotere doeken. De vlekjes en de strepen: Bijkerk weet met minimale middelen heel spannende dingen te doen op een klein oppervlak. En ja – dan dwaal je als vanzelf weg, naar vergezichten of industriële complexen waar je fijn kunt verdwalen.

 

Bij Isphording is er de natuur waar je niet om heen kunt. Het sterk lineaire werk sleurt je zonder moeite naar plekken die te maken hebben met boomtakken, twijgen of rietkragen. Is het toeval dat een doek van hem hangt naast een raam met uitzicht op bosschages? Het raam presenteert zich bijna als een van de schilderijen van Isphording en is daarmee een mooi opstapje voor wie daar behoefte aan heeft. Die groene takken en blaadjes kunnen – net als de bananen in het andere verhaal – worden gezien als iets bekends. Leuker ( en spannender! ) is het om het raam te laten voor wat het is en je onderbewuste aan te boren; al het ‘bekende’ overboord te gooien en kleur en vorm van de schilderijen te laten doen waar ze goed in zijn: nieuwe realiteiten vormen in je hoofd.
Hoezo, abstract werk?

 

Website Paul: www.paulisphording.nl